Lipa
2025-06-19
Jedne z najpiękniejszych i najdelikatniejszych kwiatów, które możemy spotkać w pełni lata.
Krwistoczerwone, przepięknie tańczące na wietrze, na swoich wiotkich łodyżkach kwiaty maków polnych, wyróżniają się w tle zbóż i zielonych łąk.
Powszechnie uważa się, że maki są zagrożone przez nadmiernie stosowane opryski, dlatego jest ich coraz mniej. Oczywiście jest w tym odrobina prawdy, ale nie musimy się obawiać, że ich zabraknie na polskich łąkach. W ziemi znajduje się bank nasion. Ziarenka chowają się pod ziemią i kiełkują kiedy nadarzy się okazja, a mogą pod ziemią przetrwać spokojnie kilkadziesiąt lat, może nawet kilkaset. To właśnie dlatego kiełkują nam w ogrodach ziółka, których nigdy wcześniej tam nie było. Przychodzą kiedy ich potrzebujemy.
Mak (Papaver rhoeas) uznawany jest za symbol życia i śmierci, bardzo szybko umiera, ale równie szybko rodzi się następny.
W tradycji słowiańskiej był rośliną o bogatej symbolice: łączył w sobie życie i śmierć, sen i płodność, magię i codzienność. Pełnił rolę ochronną, wróżebną i sakralną, obecny był zarówno w rytuałach dorocznych, rodzinnych, jak i magicznych praktykach.
Dzięki liczbie nasion w makówce, mak symbolizował płodność, bogactwo i urodzaj. Z tego powodu pojawiał się w obrzędach związanych z rolnictwem i życiem rodzinnym.
Ziarenka maku dodawano do pieczywa weselnego jako symbol płodności i pomyślności nowożeńców.
Rozsypywano mak wokół domostw, stajni czy pól – wierzono, że złe duchy muszą liczyć każde ziarenko i w ten sposób można je „zająć” lub odstraszyć.
W święto „Dziadów” na grobach rozsypywano mak, by „nakarmić dusze” lub też, by duchy zmarłych były zajęte liczeniem ziaren i nie szkodziły żywym.
Maki oprócz swojego subtelnego piękna mają nam wiele do zaoferowania, dlatego warto zbierać ich piękne płatki. Nie jest to łatwe zadanie, trzeba się sporo natrudzić aby uzbierać kosz płatków. Dla mnie jest to forma medytacji.
W płatkach maku polnego znajdują się śluzy, antocyjany, kwasy organiczne, alkaloid readynę. To właśnie te alkaloidy mają działanie uspokajające oraz przeciwkaszlowe.
Płatki maku polnego nie zawierają alkaloidów opium. Wyciągi z płatków maku polnego nie działają narkotycznie. Narkotyczne właściwości posiadają natomiast makówki, ziele i sok mleczny z maku polnego. Wyciągi i napary z płatków maku mogą być podawane nawet niemowlętom.
Płatki maku mają działanie powlekające skórę i błony śluzowe, zmiękczające, osłaniające, przeciwzapalne, przeciwkaszlowe, łagodnie wykrztuśne i uspokajające, lekko nasenne. Płatki można również spożywać na surowo, ale trzeba używać ich z umiarem.
Płatki zbieramy w słoneczne dni, suszymy w niskich temperaturach, maksymalnie 30 stopni C. rozłożone cienką warstwą na kratkach. Ze względu na dużą ilość śluzów, długo się suszą. Prawidłowo wysuszone mają barwę różowofioletową.
NAPAR
W medycynie ludowej stosowano napar z płatków. Działa on łagodnie uspokajająco, nasennie, pomaga przy napięciu nerwowym.
1 łyżka płatków na 250 ml. wrzątku, zaparzamy pod przykryciem przez 20 minut.
Napar spożywamy dorośli od 2 do 4 filiżanek dziennie. Napar można podawać dzieciom małymi porcjami w ciągu dnia.
Naparem z płatków maku można przemywać powieki i spojówki w stanach zapalnych. Natomiast przy oprzeniach stosować okłady z nasączonej mocnym wyciągiem gazy.
NALEWKA
Działa uspokajająco i może pomóc w bezsenności.
1 szklankę świeżych płatków maku rozdrobnić i zalać 250 ml. spirytusu 40%. Odstawić na 2–3 tygodnie w ciemne miejsce, codziennie wstrząsając.
Stosujemy kilka kropel do 1 łyżeczki wieczorem. Nie podajemy dzieciom!
SYROP
Doskonały jakoś środek łagodzący kaszel lub na spokojny sen.
2 garście świeżych płatków maku polnego zalać 250 ml. przegotowanej, letniej wody i pozostawić na noc. Nazajutrz dobrze odcisnąć płatki, dodać cukier lub miód, podgrzewać lekko (nie gotować!), aż się rozpuści.
Przelać do butelki i przechowywać w lodówce.
Stosujemy 1–2 łyżeczki wieczorem, jako środek łagodzący kaszel lub na spokojny sen. Dla dzieci tylko po konsultacji z lekarzem.
OCET
Ludowy tonik stosowany niegdyś na problematyczną skórę. Stosowany zewnętrznie do przemywania cery zmęczonej, naczynkowej lub trądzikowej.
1 szklankę rozdrobnionych płatków maku zalać 250 ml domowego octu jabłkowego. odstawić na tydzień. Po tym czasie dobrze odcisnąć płatki. Przechowywać w ciemnej butelce.
Mak polny jest ceniony w kosmetyce, jego właściwości osłonowe są bazą preparatów do higieny intymnej, płukania jamy ustnej czy przemywania podrażnionych spojówek.
Płatki mają wspaniałe właściwości dla przesuszonej skóry ze skłonnością do zmarszczek, ale przy cerze tłustej również będą doskonałe.
Jeśli borykamy się z cieniami i tzw workami pod oczami oraz przebarwieniami, warto spróbować okładów. W tym celu należy do naparu z płatków dodać około 300 mg. „witaminy” C, okłady stosować minimum dwa razy dziennie.
Z płatków maku można przygotować czerwony atrament. Należy zalać je niewielką ilością wrzątku, odstawić na kilka godzin, następnie przecedzić i dodać łyżkę spirytusu. W ten sposób otrzymamy naturalny czerwony barwnik.
Choć mak polny jest znany z łagodnego działania uspokajającego i przeciwkaszlowego, to zawiera naturalne alkaloidy, które mogą nie być bezpieczne dla każdego.
Osoby uczulone na rośliny z rodziny makowatych (Papaveraceae) mogą zareagować alergicznie (np. wysypką, dusznością, obrzękiem).
Nie należy łączyć naparów czy nalewek z maku polnego z: lekami nasennymi, lekami przeciwpadaczkowymi, lekami psychotropowymi oraz alkoholem.
Przeciwwskazania do stosowania płatków maku polnego to również ciąża i czas laktacji.
Nie zaleca się przyjmowania preparatów z maku przed prowadzeniem pojazdów, obsługą maszyn oraz pracą wymagającą pełnej uwagi.
Mak stosowany przez dłuższy czas może obciążać wątrobę i układ nerwowy.
Warto na koniec dodać, że mak polny to nie jest mak lekarski (Papaver somniferum) który zawiera silnie działające alkaloidy (np. morfinę) i jest znacznie bardziej toksyczny.
Z miłością Dziewanna 
